Wysiłek fizyczny w leczeniu nadciśnienia tętniczego – czy to działa?

Ile osób w Polsce jest dotkniętych problemem nadciśnienia tętniczego?

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najczęściej rozpoznawanych schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Dzięki wynikom badania NATPOL wiemy, że w Polsce cierpi na tę chorobę ponad 30% populacji osób dorosłych, czyli niemal 10 milionów ludzi!¹ Wiadomo również, że źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze zwiększa znacząco ryzyko zawału serca, udaru mózgu oraz szeregu innych niebezpiecznych chorób.

Czy można zmniejszyć ryzyko sercowo-naczyniowe związane z nadciśnieniem tętniczym?

Na szczęście tak! Oprócz profesjonalnie prowadzonej farmakoterapii, kluczową rolę odgrywa kontrola masy ciała oraz odpowiednie natężenie i częstotliwość wysiłku fizycznego. Zbiorcze opracowania (tzw. meta-analizy) badań, których celem była ocena wpływu wysiłku fizycznego na nadciśnienie, jednoznacznie wskazują, iż regularny trening jest w stanie spowodować zmniejszenie wartości ciśnienia tętniczego o około 5 mmHg, niezależnie od stosowanych leków². Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego w swoich wytycznych z 2015 roku podkreśla, że wysiłek fizyczny odgrywa kluczową rolę zarówno w prewencji wystąpienia nadciśnienia tętniczego, jak i w jego leczeniu. Z tego powodu stanowiska licznych międzynarodowych i krajowych grup ekspertów rekomendują codzienny wysiłek fizyczny o umiarkowanym natężeniu, który powinien trwać co najmniej 30-45 minut.^3–5

O jaki wysiłek chodzi?

Przede wszystkim o ćwiczenia wytrzymałościowe (z ang. endurance), takie jak biegi lub pływanie, choć równie pomocne mogą być jazda na rowerze czy też szybki marsz. Nie pomagają natomiast wysiłki izometryczne, czyli wymagające dużego natężenia siły w krótkim czasie, takie jak dźwiganie ciężarów. Rekomendacje amerykańskie wprost zalecają pacjentom z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego wprowadzenie ustrukturalizowanego programu ćwiczeń fizycznych!⁴ Oczywiście każdy tego typu plan powinien być przygotowany przy pomocy profesjonalisty, bo przecież bezpieczeństwo jest najważniejsze.

Warto więc pamiętać, że każdy pacjent z rozpoznawanym nadciśnieniem tętniczym powinien dbać o swoją aktywność fizyczną, to naprawdę działa!

Piśmiennictwo

1. Zdrojewski, T. et al. Rozpowszechnienie i kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego w Polsce. Cele i sposób realizacji badania NATPOL 2011. Kardiol. Pol. 71, 381–392 (2013).
2. Cornelissen, V. A., Buys, R. & Smart, N. A. Endurance exercise beneficially affects ambulatory blood pressure. J. Hypertens. 31, 639–648 (2013).
3. Tykarski, A. et al. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2015 rok. Nadciśnienie Tętnicze w Prakt. 1, 1–70 (2015).
4. Whelton, P. K. et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA Guideline for the Prevention, Detection, Evaluation, and Management of High Blood Pressure in Adults. J. Am. Coll. Cardiol. 24430 (2017). doi:10.1016/j.jacc.2017.11.006
5. Esc, E. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w stabilnej chorobie wieńcowej w 2013 roku – DODATEK INTERNETOWY. Kardiol. Pol. 71, (2013).