Choroba niedokrwienna serca to schorzenie, w którym mięsień serca jest zaopatrywany w mniejszą ilość niezbędnych składników odżywczych, przede wszystkim tlenu, glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych, niż wynosi jego zapotrzebowanie. Wynika to najczęściej z upośledzonego przepływu krwi przez tętnice wieńcowe, co spowodowane jest obecnością blaszek miażdżycowych zwężających ich światło. Blaszki miażdżycowe powstają w miejscu mikrouszkodzeń ściany naczynia, gdzie z czasem gromadzi się cholesterol, mnoży się tkanka łączna i mięśniowa, doprowadzając do stopniowego zwiększenia jej rozmiaru i narastania zwężenia naczynia. Początkowo choroba nie daje objawów klinicznych, ale w miarę jej postępu może generować bóle w klatce piersiowe nazywane fachowo bólami stenokardialnymi. Niestety często zdarza się, że choroba wieńcowa ma niemy przebieg, człowiek nie odczuwa jej symptomów, a pierwszą jej manifestacją może być ostry zawał serca, spowodowany pęknięciem blaszki miażdżycowej, co jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Szczególnie predysponowane do rozwinięcia choroby niedokrwiennej serca są osoby zmagające się z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, zaburzeniami cholesterolowymi i mające tzw. dodatni wywiad rodzinny, czyli osoby, których bliscy krewni również chorowali na to schorzenie.
Powszechnie wiadomo, że wysiłek fizyczny ma ochronny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Czy jednak sportowcy są całkowicie wolni od chorób sercowo-naczyniowych, w tym choroby niedokrwiennej serca?
Analizy statystyczne dowodzą, że 13 na 100.000 osób rekreacyjnie uprawiających sport umrze z powodu nagłego zgonu sercowego w trakcie trwania wysiłku fizycznego. Około 84% tych przypadków dotyczy starszych osób (wiek 35 lat i powyżej). Najczęstszą przyczyną nagłego zgonu sercowego w tej grupie jest choroba niedokrwienna serca, poprzez jej powikłanie czyli pęknięcie blaszki miażdżycowej.
Jak więc sprawdzić czy uprawianie sportu jest bezpieczne, a ryzyko nagłego zgonu sercowego relatywnie niskie?
Konieczne jest podjęcie planowej diagnostyki choroby niedokrwiennej serca, szczególnie wśród osób obciążonych, które scharakteryzowaliśmy powyżej. Na podstawie wieku, chorób współistniejących oraz ewentualnych dolegliwości podejmuje się diagnostykę nieinwazyjną, która, poza badaniem lekarskim, obejmuje m.in. spoczynkowy zapis EKG, próbę wysiłkową na bieżni czy badanie echokardiograficzne obciążeniowe. W przypadku nieprawidłowych wyników tych badań można rozważyć również diagnostykę inwazyjną czyli obrazowanie tętnic wieńcowych, tzw. koronarografię.
Prowadzenie aktywnej profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych, rozpoznawanie i leczenie czynników ryzyka miażdżycy oraz planowa diagnostyka choroby niedokrwiennej serca pomoże zmniejszyć ryzyko wystąpienia nagłego zgonu sercowego w trakcie wysiłku fizycznego oraz bezpieczne uprawianie sportu.
- Chugh SS, Weiss JB. Sudden Cardiac Death in the Older Athlete.J Am Coll Cardiol. 2015;65(5):493-502. doi:10.1016/J.JACC.2014.10.064.
- Schmied C, Borjesson M. Sudden cardiac death in athletes.J Intern Med. 2014;275(2):93-103. doi:10.1111/joim.12184.

