Uprawianie sportu powszechnie kojarzy się z dbaniem o dobre zdrowie i jest to skojarzenie słuszne. Regularny wysiłek fizyczny o co najmniej umiarkowanej intensywności, jest rekomendowany przez wszystkie krajowe i międzynarodowe towarzystwa kardiologiczne, jako jeden z głównych elementów profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych. Niestety uprawianie sportu nie jest całkowicie wolne od zdarzeń niepożądanych i groźnych powikłań, z których najtragiczniejszym jest oczywiście śmierć. Szczególnie zagrożeni są zawodowi sportowcy wykonujący intensywny wysiłek fizyczny, starając się każdego dnia poprawić swoje osiągi przez co zbliżają się do granic swoich możliwości. W świecie sportu nieczęsto, choć niestety regularnie, dochodzi do zgonów zawodników. Przyczyny są różne, zdarzają się wypadki losowe, którym nie sposób zapobiec, ale zdecydowanie najczęstszym powodem śmierci są zgony spowodowane komplikacjami zdrowotnymi. Wśród tych największe żniwo zbiera tzw. nagła śmierć sercowa, która z definicji jest niespodziewanym zgonem z przyczyn sercowych, który następuje do godziny od pojawienia się objawów. Przypomnijmy tylko niektórych piłkarzy, którzy swój ostatni mecz zakończyli na boisku:
Antonio Puerta (Sevilla FC) – przyczyną zgonu powikłania arytmogennej kardiomiopatii prawokomorowej
Piermario Morosini (AS Livorno Calcio) – rozpoznana pośmiertnie arytmogenna kardiomiopatia prawokomorowa
Miklos Feher (Benfica Lizbona) – śmierć spowodowana powikłaniem kardiomiopatii przerostowej
Marc-Vivien Foe (Manchester City) – zmarł w trakcie meczu Kamerunu, którego reprezentował z Kolumbią z podobnej przyczyny
Chaswe Nsofwa (Hapoel Beer Szewa) – atak serca
Marcio Dos Santos (Deportivo Wanka) – atak serca
Davide Astori (kapitan ACF Fiorentina) – prawdopodobnie atak serca powikłany ciężką bradykardią
Aby możliwie maksymalnie zmniejszyć częstość występowania tego zjawiska u piłkarzy Światowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA) w 2006r. stworzyła protokół badania medycznego, który ma na celu zdiagnozowanie zaburzeń i chorób czyniących uprawianie sportu niebezpiecznym dla zdrowia (tzw. PCMA – opisujemy go w naszej notatce). FIFA stworzyła również rejestr nagłych zgonów piłkarzy (FIFA – SDR, czyli FIFA – Sudden Death Registry), w którym rejestrowane są wszystkie śmiertelne incydenty wśród zawodników. Dotąd odnotowano w nim zgony 22 piłkarzy i 1 piłkarki w wieku 16 – 38 lat. W tej grupie 20 osób zmarło z powodu nagłego zgonu sercowego, 3 osoby z powodu powikłań odniesionego urazu fizycznego. 15 incydentów wydarzyło się w trakcie meczu, 2 w czasie rozgrzewki, 5 w trakcie treningu i 1 bezpośrednio po meczu.
Bezdyskusyjnym jest fakt, że regularny wysiłek fizyczny jest dla zdrowia zbawienny, jednak te tragiczne statystyki przypominają, że w planowaniu treningu należy zachować rozwagę.
Tak jak skrupulatnie przygotowuje się plan treningowy, mający na celu notowanie stałego progresu formy fizycznej, tak przed jego realizacją należy przygotować i wykonać kompleksową diagnostykę kardiologiczną, dzięki której dokonana zostanie szczegółowa ocena stanu zdrowia. Tylko wtedy sportowiec – zawodowiec czy amator, będzie mógł skupić się na biciu własnych rekordów bezpiecznie i z czystym sumieniem.
- Scharhag J, Bohm P, Dvorak J, Meyer T. F-MARC: the FIFA Sudden Death Registry (FIFA-SDR).Br J Sports Med. 2015;49(9):563-565. doi:10.1136/bjsports-2015-094770.

